بازگشت
فنوباربیتال، موارد مصرف و عوارض فنوباربیتال در کودکان
آنچه می‌خوانید :
تشنج یکی از بیماری‌های خطرناکی است که در بین نوزادان و کودکان کم سن‌و‌سال شایع‌تر است. این بیماری خطرناک ممکن است به‌دنبال تب بالا در کودکان بروز کند. البته در بعضی موارد تشنج در کودکان از بدو تولد وجود دارد و از مادر مبتلا به نوزاد منتقل می‌شود. فنوباربیتال، به‌عنوان اولین انتخاب دارویی در درمان تشنج کودکان به‌کار می‌رود. در این مقاله قصد داریم شما را با موارد مصرف و عوارض این دارو آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
"فنوباربیتال دارویی است که معمولا به عنوان آرام بخش و ضد تشنج استفاده می شود. این دارو با فشار بر سیستم عصبی مرکزی عمل می کند، در نتیجه اضطراب را کاهش می دهد و فعالیت عضلات را آرام می کند. فنوباربیتال به دو صورت مایع و قرص در دسترس است که دومی رایج ترین شکل تجویز شده است. قرص فنوباربیتال به طور معمول به صورت خوراکی، یک یا دو بار در روز، بسته به نیازهای خاص فرد و شدت علائم آنها مصرف می شود. در حالی که این یک گزینه درمانی بسیار موثر است، می تواند عوارض جانبی نیز ایجاد کند، از جمله خواب آلودگی و کاهش هماهنگی، بنابراین مهم است که هنگام مصرف این دارو احتیاط کنید و از دستورالعمل های ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود پیروی کنید."
فنوباربیتال چیست؟
فنوباربیتال، از داروهای تاثیرگذار بر روی سیستم اعصاب مرکزی است. این عضو از خانواده باربیتورات‌ها، جزء داروهای قدیمی است که هنوز هم مورد تایید پزشکان قرار دارد. در ابتدا این دارو به‌عنوان آرام‌بخش و خواب‌آور استفاده می‌شد. اما وقتی برای بیماران مبتلا به حملات تشنج، به‌عنوان داروی آرام‌بخش مورد استفاده قرار گرفت، پزشکان متوجه شدند که حملات تشنج را کاهش می‌دهد. با تحقیقاتی که انجام دادند متوجه شدند که می‌توان از آن در درمان تشنج نیز استفاده کرد.
این دارو همچنین علائم لرزش و تشنج را کاهش می‌دهد و به‌عنوان داروهای کمک‌کننده در ترک اعتیاد هم تجویز می‌شود. در اتاق عمل نیز پزشکان از آن به‌عنوان یکی از داروهای خواب آور استفاده می‌کنند. کاربرد اصلی فنوباربیتال، درمان تشنج کودکان است؛ زیرا سایر داروهای درمان‌کننده تشنج قوی هستند و نمی‌توان آنها را برای کودکان استفاده کرد. در تشنج نوزاد نیز فنوباربیتال تنها دارویی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد.
البته نوزادانی که از مادران معتاد به دنیا می‌آیند، بعد از تولد به‌دلیل کاهش مواد مخدر در خونشان، دچار علائمی نظیر لرزش و افت سطح هشیاری می‌شوند. به این حالت در نوزاد سندرم ترک اعتیاد می‌گویند. از فنوباربیتال برای کنترل عوارض سندرم ترک اعتیاد نوزادان نیز استفاده می‌شود. این دارو با کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی، حملات تشنج و علائم آن را کنترل می‌کند. بعضی از افراد از فنوباربیتال در درمان بی‌خوابی و کاهش استرس هم استفاده می‌کنند. البته اگر بیشتر از دو هفته برای درمان بی خوابی استفاده شود، بدن به آن عادت می‌کند و دیگر به اندازه سابق تأثیرگذار نخواهد بود.
اشکال دارویی فنوباربیتال
فنوباربیتال به دو شکل خوراکی و تزریقی ساخته شده می‌شود. در ادامه درباره دوز و شیوه مصرف هرکدام از این داروها را بررسی میکنیم.
قرص فنوباربیتال
قرص‌های فنوباربیتال، در دوزهای 10، 30، 30 و 100 میلی‌گرم در بازار دارو موجود است و بسته به تجویز پزشک در دوزهای مختلف در دو یا سه نوبت در روز توسط بیمار مصرف می‌شود. البته محلول خوراکی ۲۰ درصد فنوباربیتال هم وجود دارد که در کودکان با نظر پزشک استفاده می‌شود.
فنوباربیتال تزریقی
آمپول‌های تزریقی در دوز 100 و 200 میلی‌گرم بر‌اساس نیاز بیماران با دستور پزشک به‌شکل عضلانی و داخل وریدی تزریق می‌شود. البته شکل تزریق وریدی این دارو بیشتر در مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و مراکز ترک اعتیاد کاربرد دارد. زیرا فنوباربیتال نوعی دارو نوزاد و کودک است که در هنگام تزریق، علائم حیاتی بیمار باید به‌طوردقیق و لحظه‌ای کنترل شود و درصورت بروز عوارض جانبی، اقدامات درمانی لازم صورت گیرد. به‌طورکلی بیماران تشنجی باید در بازه‌های زمانی کوتاه مدت با پزشکشان ملاقات داشته باشند.
موارد مصرف فنوباربیتال
در بعضی موارد که سایر داروهای ضد تشنج تاثیر چندانی روی بعضی بیماران ندارد، از داروی فنوباربیتال در درمان انواع تشنج استفاده می‌شود. در کنترل حملات شدید که معمولا به‌دنبال مننژیت و مسمویت بارداری رخ می‌دهد، فنوباربیتال تزریقی استفاده می‌شود. اگر نوزاد و کودک به‌دنبال تب دچار این حملات شده باشند، این دارو برای بهبود آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته برای پیشگیری از حمله مجدد تب کودکان، بایستی مدت زمان طولانی این دارو را مصرف شود.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که متابولیسم کبدی و دفع کلیوی این دارو ممکن است عوارضی چون زردی کودک ایجاد کند. درنتیجه زمانی که نوزاد در دوره مصرف فنوباربیتال قرار دارد، باید حتما تحت نظارت مستقیم پزشک باشد.
عوارض فنوباربیتال
این دارو هم مانند هر داروی دیگری عوارض جانبی مختلفی دارد؛ بعضی از بیماران ممکن است یک یا چند مورد از این عوارض را تجربه کنند و بعضی دیگر بعد از مصرف دارو، هیچ عارضه‌ای ندارند. ما در اینجا عوارض این دارو را در کودکان به دو دسته تقسیم میکنیم: عوارض شایع و عوارض جدی.
عوارض شایع عبارتند از:
- خواب آلودگی
- سردرد
- سرگیجه
- بیش فعالی و هیجان در کودکان
- تهوع استفراغ
- اسهال کودکان
موارد بالا معمولا مشکلی برای کودک ایجاد نمی‌کنند و با گذشت زمان از بین می‌روند.
عوارض جدی مصرف این دارو عبارتند از:
- تب
- گیجی
- تنفس کند یا دشوار
- تاول پوستی
- تورم چشم‌ها وگوشه لب‌ها
به‌دنبال ایجاد عوارض جدی باید کودک را سریعا به پزشک متخصص مغز و اعصاب نشان دهید تا درصورت نیاز میزان مصرف دارو را تغییر دهد. ادامه مصرف دارو با همان مقدار، بدون توجه به عوارض جدی بسیار خطرناک است. بی‌توجهی به عوارض دارو و حملات تشنج ممکن است مشکلات دائمی برای کودک ایجاد کند که تا بزرگسالی هم بهبود نمی‌یابد.
موارد منع مصرف فنوباربیتال
گفتیم تجزیه فنوباربیتال در کبد و دفع آن از طریق کلیه انجام می‌شود. این دارو برای کودکانی که علاوه بر تشنج، دچار مشکلات کبدی و کلیوی هستند، با احتیاط بیشتری تجویز می‌شود. علاوه بر این، در موارد زیر هم امکان مصرف این دارو وجود ندارد:
- مبتلایان به پورفیریا
- افرادی دارای سابقه تنگی نفس
- در افرادی که سابقه اعتیاد یا مصرف داروهای خواب آور دارند (احتمال تنگی نفس برای این افراد وجود دارد)
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم شما را با داروی فنوباربیتال و موارد مهم در مصرف آن آشنا کنیم. این دارو هم به‌صورت تزریقی و هم خوراکی مصرف می‌شود و بعد از ورود به بدن، جذب و در بافت‌های سیستم اعصاب مرکزی منتشر می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت مصرف این دارو تحت نظر پزشک متخصص مغز و اعصاب است. هیچ وقت بدون نظر پزشک داروی کودک را کم و زیاد نکنید. زیرا تغییرات ناگهانی در دوز دارو،ريال به ضرر کودک تمام می‌شود. شما می‌توانید جهت مشاوره و بهره‌گیری از تخصص دکتر امیر زمانی، پزشک کودکان، به مطب ایشان مراجعه نموده یا تماس حاصل فرمایید.
