گرفتگی بینی کودکان و نوزادان

گرفتگی، انسداد یا احتقان بینی زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌ها و عروق بینی نوزاد به‌دلیل التهاب، متورم شده و مسیر تنفس بسته می‌شود. احتقان بینی در نوزادان به‌علت کوچک بودن و تکامل نیافتن کامل راه تنفسی، بسیار شایع بوده اما گاهی موجب نگرانی شدید والدین می‌شود، اما خبر خوب این‌که، این اتفاق به‌ندرت باعث بیماری‌های خطرناک می‌شود.  در ادامه با علایم، دلایل و درمان آن آشنا می‌شویم.

"گرفتگی بینی یک مشکل رایج در بین کودکان و نوزادان است و می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا آلرژی باشد. این وضعیت می تواند تنفس، غذا خوردن و خواب راحت را برای کودکان و نوزادان دشوار کند. گزینه های درمان گرفتگی بینی در کودکان و نوزادان بسته به علت آن متفاوت است، اما می تواند شامل استفاده از مرطوب کننده، قطره های بینی نمکی یا ضد احتقان های بدون نسخه باشد. اگر کودک یا نوزادی دائما گرفتگی بینی دارد یا علائم دیگری را تجربه می کند، بهتر است برای تعیین بهترین روش درمانی با یک پزشک مشورت کنید."

علائم گرفتگی بینی نوزاد

انسداد بینی نوزاد، معمولا با علائمی دیگر همراه است. به‌عنوان‌مثال احتقان بینی می‌تواند منجر به سرفه، عطسه یا خس خس سینه نوزاد شود. مشکل خواب و یا خروپف کودک نیز از نشانه‌های دیگر گرفتگی بینی بوده، که باعث بدخلقی و گریه نوزاد می‌شود. مورد دیگر نیز آبریزش بینی است.

علت گرفتگی بینی نوزاد و کودک

گرفتگی بینی نوزاد می‌تواند دلایل بسیار متفاوتی داشته باشد که شناخت آن‌ها، به کاهش استرس والدین و همچنین بهبود و درمان خانگی نوزاد کمک شایانی می‌کند اما در مواردی نیز نیاز به مراجعه به پزشک است. علل احتقان بینی نوزاد شامل موارد زیر است:

• سرماخوردگی کودکان: شایع‌ترین علت انسداد بینی نوزاد بوده که در ادامه به تفصیل شرح داده‌خواهد شد.


• خشکی هوا: مخاط بینی نوزاد باید همواره مرطوب باشد و زندگی در مناطق خشک می‌تواند منجر به گرفتگی بینی شود.


• آلرژی: همانند بزرگسالان، کودکان نیز ممکن است به مواد آلرژی‌زا مانند گل، گیاه و گردوغبار آلرژی داشته باشند و در صورت تحریک آلرژی، نتایجی مانند گرفتگی بینی، عطسه و خارش بدن رخ دهد. در این شرایط باید عامل آلرژی‌زا شناسایی شده و به‌سرعت از کودک دور شود.


• تحریک سیستم ایمنی: بعضی مواد و بوها مانند سیگار، ادکلن یا شوینده‌های قوی مثل وایتکس، باعث تحریک سیستم ایمنی نوزاد شده و منجر به عطسه و انسداد بینی وی می‌شوند. کودک، هنگام استفاده از این موارد باید از آن مکان دور باشد.


• عفونت: کودکان به‌علت سیستم ایمنی ضعیف، به‌راحتی به عفونت‌های باکتریایی مبتلا می‌شوند. رنگ سبز یا زرد مخاط بینی نوزاد، بهترین علامت برای تشخیص این نوع بیماری‌ست.


• پولیپ بینی: بعضی از نوزادان از بدو تولد دارای توده‌های گوشتی درون بینی خود بوده که باعث باریک‌تر شدن مسیر تنفس شده و احتمال گرفتگی بینی را افزایش می‌دهد. 

علت گرفتگی بینی کودکان در شب 

شاید توجه کرده باشید که انسداد بینی نوزادان در شب بیشتر می‌شود. علت این اتفاق، تخلیه نشدن کامل مخاط بینی قبل خواب بوده، که بعد از دراز کشیدن نوزاد، به‌طورکامل منجر به بسته‌شدن مسیر تنفسی و گرفتگی بینی می‌شود. توصیه می‌شود همواره قبل از خواب، بینی طفل خود را تمیز کرده تا کودک، خواب راحتی تجربه کند.

گرفتگی بینی کودکان در سرماخوردگی

گونه‌های مختلف آنفولانزا و سرماخوردگی، شایع‌ترین و شاید مهم‌ترین دلیل گرفتگی بینی نوزادان در سنین پایین هست، زیرا سیستم ایمنی بدن کودک هنوز به‌طورکاملا تکامل نیافته و در معرض انواع ویروس و میکروب قرار دارد. درصورت وجود علائم دیگر مانند: سرفه، عطسه و یا تب در کودکان با عدد بالای 38 درجه سانتیگراد، حتما باید به پزشک معالج مراجعه گردد تا بیماری بررسی شده و درصورت نیاز، درمان دارویی تجویز شود. 

پیشگیری از گرفتگی بینی کودکان و نوزاد

در مورد نوزادان و کودکان بهتر از قبل از دچار شدن وی به گرفتگی بینی، اقداماتی جهت پیشگیری انجام دهید. برای جلوگیری از ابتلای طفل خود به گرفتگی بینی، بهتر است موارد زیر رعایت شود:

• مرطوب نگه‌داشتن محیط اطراف نوزاد


• عدم استعمال دخانیات در فضای بسته و نزدیک به طفل


• هیدراته بودن بدن وی


• استفاده کمتر از ادکلن با بوی شدید


• در صورت وجود آلرژی، دور کردن حیوانات خانگی از نوزاد و جمع کردن موی بدن آن‌ها


• رعایت بهداشت کامل کودک


• گرم نگه‌داشتن محیط اطراف وی

درمان گرفتگی بینی کودکان

روش درمان و رفع گرفتگی بینی کودک، بستگی به علت رخداد این اتفاق دارد. راهکارهای زیادی برای بهبود انسداد وجود داشته که پس از بررسی و یافتن علت گرفتگی بینی، می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. در بیشتر موارد درمان خانگی در کنار تمیز کردن مداوم بینی، می‌تواند به باز شدن بینی نوزاد کمک کند اما درصورت تداوم وضعیت و یا بروز تب و سرفه کودکان بهتر است به‌منظور تجویز دارو به پزشک مراجعه شود. آشنایی با برخی از انواع درمان‌های خانگی کمک به افزایش آرامش و اعتماد به‌نفس والدین هنگام بروز انسداد بینی کودکشان می‌شود.

درمان خانگی گرفتگی بینی نوزاد و کودک

از آن‌جایی‌که انسداد بینی به‌ندرت منجر به بیماری‌های خطرناک می‌شود، بهتر است با حفظ آرامش ابتدا درصدد بررسی و پیدا کردن علت گرفتگی بینی برآمده و سپس با روش‌هایی که در ادامه آشنا می‌شویم، سعی بر بهبود کودک خود کنید. درصورت خشکی هوا، توصیه به استفاده از دستگاه بخور، حمام گرم و یا مرطوب کردن محیط اطراف می‌شود. همچنین اگر کودک شما بیشتر در شب‌ها دچار احتقان بینی می‌شود، بهتر است قبل از خواب بینی وی تمیز شده و هنگام خواب به‌صورتی خوابانده شود که مخاط بینی بتواند به راحتی خارج شود. هیدراته نگه‌داشتن بدن نوزاد و نوشیدن مایعات کافی، نه‌تنها به بهبود گرفتگی بینی، بلکه به افزایش ایمنی بدن نیز کمک می‌کند. 

داروی گرفتگی بینی کودکان و نوزادان

در صورت تداوم احتقان بینی، می‌توان از قطره گرفتگی بینی کودکان استفاده کرد که ترکیبی از آب و نمک است، در صورت استفاده کم و گاه‌به‌گاه، اثر موثر و سریعی در بهبود طفل‌تان خواهد داشت. همچنین استفاده از شربت برای گرفتگی بینی کودکان نیز روش موثری بوده که توصیه می‌شود تحت نظر پزشک از آن استفاده شود.

چه زمانی برای گرفتگی بینی کودکان به پزشک مراجعه کنیم؟

درصورت وجود علایمی مانند تب کودکان، راش پوستی، مشکل تنفسی شدید، بی‌اشتهایی، سرفه یا عطسه باید به پزشک مراجعه شود. پزشک مختصص پس از بررسی و معاینه، علت و نوع سرماخوردگی را تشخصیص داده و با تجویز درمان و داروی مورد نیاز، به بهبود طفل شما کمک می‌کند.

سخن پایانی

گرفتگی بینی نوزاد، هم برای خود وی هم برای والدین آزاردهنده بوده و باعث بدخوابی و بی‌اشتهایی کودک نیز می‌شود. با شناخت علل  بیماری و درمان‌های خانگی ذکرشده در این مقاله، می‌توانید در بیشتر موارد به بهبود کودک خود کمک کنید. در‌صورتی‌که وجود علایم شدیدتر و یا نیاز به مشاوره، می‌توانید با مطب دکتر امیر زمانی، متخصص اطفال، مراجعه فرمائید.

سوالات متداول

آیا گرفتگی بینی در کودکان خطرناک است؟

در بیشتر موارد این رخداد خطرناک نبوده و با درمان‌های خانگی قابل بهبود است، اما در صورت بروز تب یا عطسه توصیه می‌شود حتما به پزشک مراجعه شود.

 آیا می‌توان از گرفتگی بینی در کودکان جلوگیری کرد؟

راه مشخصی برای جلوگیری قطعی از انسداد بینی نوزادان وجود ندارد، اما موارد ذکرشده در مقاله، می‌تواند به کاهش ابتلای کودک شما به گرفتگی بینی کمک کند.